Zasady bezpieczeństwa (BHP) przy pracy z magnesami
Przeczytaj koniecznie przed użyciem silnych magnesów trwałych.
Najważniejsze zasady w pigułce:
- Osoby z rozrusznikami serca muszą zachować bezpieczny dystans.
- Nie dawaj magnesów neodymowych małym dzieciom (ryzyko połknięcia).
- Nie zbliżaj silnych magnesów do telefonów, laptopów i kart płatniczych.
- Uważaj na palce – duże magnesy mogą je poważnie zmiażdżyć.
Magnesy neodymowe (NdFeB) to najsilniejsze magnesy trwałe dostępne na rynku. Ich siła przyciągania jest wielokrotnie wyższa niż tradycyjnych magnesów ferrytowych. Niewłaściwe obchodzenie się z nimi grozi nie tylko zniszczeniem sprzętu elektronicznego, ale przede wszystkim trwałym uszczerbkiem na zdrowiu. Poniżej omawiamy najważniejsze aspekty bezpiecznego użytkowania, od wpływu na rozruszniki serca po zasady transportu lotniczego.
Wpisz frazę, aby znaleźć odpowiednie ostrzeżenie.
Zdrowie, dzieci i ochrona ciała
Magnesy neodymowe mogą zatrzymać działanie rozruszników serca oraz wszczepionych kardiowerterów-defibrylatorów (ICD). Urządzenie może przejść w tryb testowy lub przestać stymulować serce. Osoby z implantami muszą zachować bezwzględny dystans od magnesów. Ostrzeż gości i domowników o obecności silnych pól magnetycznych.
To nie jest zabawka! Połknięcie dwóch lub więcej magnesów (lub magnesu i metalu) jest groźne dla życia. Magnesy mogą przyciągnąć się do siebie przez ścianki jelit, powodując ich perforację, niedrożność i infekcję. Wymaga to natychmiastowej operacji. Przechowuj małe kulki magnetyczne (np. NeoCube) poza zasięgiem dzieci.
Duże magnesy przyciągają się z siłą kilkuset kilogramów. Jeśli Twoja dłoń znajdzie się między nimi, może dojść do zmiażdżenia, złamania kości lub powstania bolesnych krwiaków. Przy pracy z dużymi magnesami płytkowymi zawsze używaj grubych rękawic ochronnych i nigdy nie testuj ich siły na własnym ciele.
Większość magnesów neodymowych posiada powłokę Ni-Cu-Ni (nikiel-miedź-nikiel). Osoby uczulone na nikiel mogą dostać wysypki przy długotrwałym kontakcie. Jeśli planujesz nosić magnes przy ciele (np. biżuteria), wybierz magnesy powlekane gumą lub plastikiem, które są hipoalergiczne.
Obsługa i przechowywanie
Nigdy nie próbuj odciągać ich siłowo "do góry". Najlepszą metodą jest przesunięcie jednego magnesu względem drugiego na krawędzi stołu (metoda ścinania). Użyj drewnianego klina lub plastikowego separatora. Pamiętaj: po rozdzieleniu trzymaj je daleko od siebie, aby nie zderzyły się ponownie.
Standardowe magnesy neodymowe (N) tracą swoją moc nieodwracalnie po przekroczeniu 80°C. Jeśli planujesz używać magnesów w gorącym oleju, silnikach czy piecach, musisz zamówić specjalne magnesy wysokotemperaturowe (seria H, SH, UH), które wytrzymują do 200°C. Sprawdź specyfikację przed zakupem.
Neodym rdzewieje bardzo szybko. Uszkodzenie warstwy niklowej doprowadzi do rozsypania się magnesu w proszek. Do akwariów, poszukiwań podwodnych i na zewnątrz używaj wyłącznie szczelnych uchwytów do poszukiwań lub magnesów powlekanych tworzywem.
Magnesy neodymowe to kruchy spiek ceramiczny. Zderzenie dwóch magnesów z dużą prędkością spowoduje ich pęknięcie i wystrzelenie ostrych odłamków. Zawsze noś okulary ochronne BHP podczas manipulacji silnymi magnesami, aby chronić wzrok.
Magnesy neodymowe zawierają pierwiastki ziem rzadkich. Nie wyrzucaj ich do zwykłego śmieci. Jeśli magnes stracił moc (np. przez przegrzanie) lub pokruszył się, oddaj go do PSZOK elektrośmieci lub złomu metali kolorowych. Dbaj o środowisko!
Elektronika, sprzęt i dane
Silne pole magnetyczne może trwale uszkodzić czujniki w smartfonach (kompas, stabilizacja kamery) oraz głośniki. Największe zagrożenie dotyczy laptopów ze starszymi dyskami twardymi HDD – magnes może skasować dane lub uszkodzić mechanikę dysku. Dyski SSD i pamięci Flash są bezpieczniejsze, ale zalecamy zachowanie dystansu min. 10-20 cm od wszelkiej elektroniki.
Namagnesowanie sprężyny włosowej w zegarku mechanicznym spowoduje jego drastyczne przyśpieszenie lub zatrzymanie. Zegarki kwarcowe (na baterie) mogą stanąć w silnym polu, ale zazwyczaj wracają do normy po usunięciu magnesu. Naprawa namagnesowanego zegarka mechanicznego wymaga wizyty u zegarmistrza.
Elementy aparatów słuchowych (głośnik, cewka) mogą ulec uszkodzeniu lub generować bolesne piski w pobliżu silnego magnesu neodymowego. Zachowaj ostrożność zbliżając uchwyty magnetyczne do głowy.
Pasek magnetyczny na kartach płatniczych, biletach parkingowych czy hotelowych może zostać natychmiastowo wyczyszczony przez zbliżenie magnesu neodymowego. Chipowe karty są bardziej odporne, ale zalecamy trzymanie portfela z dala od silnych magnesów.
Silne pole magnetyczne trwale zniekształca obraz w starszych monitorach kineskopowych (CRT) i telewizorach, tworząc przebarwienia. Może też uszkodzić cewki w głośnikach, jeśli magnes znajdzie się zbyt blisko membrany. Zachowaj dystans min. 20 cm od sprzętu audio-wideo.
Fizyka, obróbka i transport
Pole magnetyczne nie może wydostawać się poza opakowanie, gdyż zakłóca przyrządy nawigacyjne samolotów. Wysyłka lotnicza wymaga specjalnego ekranowania (blacha stalowa, styropian) i deklaracji zgodności z przepisami IATA. Zwykła koperta to za mało – magnesy "przykleją się" do sortowni kurierskiej!
Nie wierć w magnesach neodymowych domowymi sposobami! Powstający pył jest skrajnie łatwopalny i toksyczny. Dodatkowo ciepło wiercenia trwale rozmagnesuje materiał. Jeśli potrzebujesz otworu, kup gotowe magnesy pod wkręt produkowane metodą spiekania z formy.
Stosowanie magnesów neodymowych do spowalniania liczników mediów jest traktowane jako kradzież i jest karalne. Nowoczesne liczniki posiadają czujniki pola magnetycznego, które trwale rejestrują próbę ingerencji. Grozi za to wysoka grzywna oraz sprawa karna. Sprzedajemy magnesy wyłącznie do celów technicznych i hobbystycznych.