Aktualna sytuacja sankcji i ograniczeń eksportowych dotyczących magnesów neodymowych z Chin (wrzesień 2025)
We wrześniu 2025 r. Chiny nadal utrzymują ścisłe ograniczenia eksportowe na magnesy neodymowe (NdFeB) oraz elementy ziem rzadkich, w tym neodym, dysproz i terb. Te restrykcje, wprowadzone w kwietniu 2025 r., są odpowiedzią na cła nałożone przez USA pod administracją Trumpa oraz napięcia handlowe z Unią Europejską. Mimo tymczasowych złagodzeń i umów międzynarodowych, zatwierdzanie licencji eksportowych pozostaje powolne, co powoduje niedobory i przestoje w globalnym łańcuchu dostaw. Chiny, kontrolujące ponad 90% światowej produkcji tych materiałów, wykorzystują je jako narzędzie nacisku w negocjacjach handlowych. Sytuacja ta wpływa nie tylko na ceny, ale także na innowacje w sektorach zależnych od tych surowców, zmuszając firmy do poszukiwania alternatyw i dywersyfikacji źródeł zaopatrzenia.
Chronologia kluczowych wydarzeń w 2025 r.
Oto tabela z najważniejszymi datami i zmianami, oparta na oficjalnych ogłoszeniach chińskiego Ministerstwa Handlu (MOFCOM) oraz danych celnych:
| Data | Wydarzenie | Szczegóły |
|---|---|---|
| Kwiecień 2025 | Wprowadzenie ograniczeń eksportowych (Ogłoszenie nr 18 MOFCOM) | Wymagana specjalna licencja dla magnesów NdFeB zawierających dysproz (Dy) lub terb (Tb). Eksport spadł o 51% m/m. |
| Maj 2025 | 90-dniowe zawieszenie restrykcji po rozejmie z USA | Wydano pierwsze licencje (np. dla dostawców Volkswagena). Eksport spadł o 74% r/r (1,2 mln kg). |
| Czerwiec 2025 | Umowa Trump-Chiny; wzrost licencji | Eksport wzrósł o 157% m/m (3,188 ton), w tym +660% do USA. Wprowadzono system śledzenia dla sektora. |
| Lipiec 2025 | Szczyt UE-Chiny: obietnica przyspieszenia dostaw do UE | Selektywne licencje, ale eksport za I półrocze spadł o 18,9% r/r (22,319 ton). |
| Sierpień 2025 | Zakończenie zawieszenia (ok. 11 sierpnia); zaostrzenie kwot wydobycia | Czas przetwarzania licencji >45 dni; ryzyko dalszego zaostrzenia. |
| Wrzesień 2025 | Kontynuacja restrykcji mimo umów; wzrost eksportu, ale niedobory w UE | Mniej niż 25% z 140 wniosków UE zatwierdzonych; eksport do Europy wzrósł od czerwca, ale firmy obawiają się przestojów. |
Wpływy na globalny rynek
Europa i USA: Firmy motoryzacyjne (np. producenci EV, turbin wiatrowych) i obronne zgłaszają przestoje produkcyjne. W UE mniej niż 1/4 wniosków o licencje jest zatwierdzanych, co prowadzi do strat i gromadzenia zapasów. Eksport magnesów do Europy wzrósł od czerwca po umowach, ale nadal jest niestabilny. W Stanach Zjednoczonych sektor obronny odczuwa opóźnienia, co skłania do przyspieszenia inwestycji w krajowe alternatywy.
Ceny i podaż: Początkowy spadek eksportu spowodował wzrost cen o 20–30%, ale od czerwca widoczna jest stabilizacja dzięki licencjom. Chiny eksportują ok. 40 tys. ton rocznie do Zachodu, produkując ponad 200 tys. ton. Niedobory zwiększyły spekulację rynkową, podnosząc koszty dla MŚP.
Inne kraje: Japonia i Wietnam rozwijają własną produkcję (ok. 25 tys. ton/rok), ale zależność od Chin pozostaje wysoka. Australia i Brazylia zwiększają wydobycie, lecz przetwarzanie wciąż w dużej mierze zależy od technologii z Chin.
Przyszłość i reakcje globalne
Ograniczenia nie mają określonej daty końca i mogą być przedłużone do 2026 r., w zależności od negocjacji. USA planują 25% cło na magnesy z Chin od 1 stycznia 2026 r. Świat dywersyfikuje dostawy, budując fabryki i łańcuchy dostaw poza Chinami. Chiny kontrolują ponad 99% globalnej rafinacji kluczowych pierwiastków rzadkich do magnesów odpornych na wysokie temperatury, co dodatkowo motywuje te wysiłki. Klienci płacą premię za dostawy spoza Chin, a mimo powrotu części chińskich wolumenów na rynek, obawy o przyszłe niedobory pozostają.
Europa (Estonia): Neo Performance Materials uruchomiła w maju 2025 r. zakład w Narvie (Sillamäe) – pierwszy komercyjny w UE wytwórca magnesów ziem rzadkich. Budowa ruszyła w 2023 r., wsparta grantem z Just Transition Fund (ogłoszonym w XI 2022). Zakład (ok. 100 pracowników) ma zdolność ~2000 ton bloków magnesowych/rok (ponad 1 mln EV lub ~1000 turbin). Część produkcji zakontraktował Bosch. Planowana ekspansja: ~600 t/rok do końca 2026 r. i ~1200 t na początku 2027 r., z opcją wyższych mocy. To ważny element europejskiego łańcucha "Magnets-to-Magnets".
USA: MP Materials rozwija zakład w Fort Worth (TX) z celem ~10 tys. ton/rok do 2027 r., integrując wydobycie (Mountain Pass) z przetwarzaniem i produkcją magnesów. USA Rare Earth prowadzi projekt w Stillwater (OK). Programy rządowe (np. IRA) i zakaz chińskich magnesów w sprzęcie obronnym wzmacniają lokalną podaż.
Europa (inne) i globalnie: VAC Group buduje w Sumter (Karolina Płd., USA) ~2000 t/rok do marca 2026 r. W Europie postępują projekty w Skandynawii i Niemczech. Japonia i Wietnam celują łącznie w ~25 tys. t/rok poza Chinami. Australia (m.in. ASM) skaluje metalizację i produkcję magnesów. Wąskie gardła: kadry, CAPEX i koncentracja przetwarzania w Chinach – pełna niezależność zajmie lata.
W obliczu tych wyzwań przyjmujemy zamówienia z wyprzedzeniem, aby utrzymywać odpowiednie rozmiary magnesów na stanie. To pozwala gwarantować dostępność także w okresach napięć podażowych – skontaktuj się z nami, by omówić szczegóły.
Źródła:
Tagi:
poniedziałek 2025-09-22T10:00:00