Niemcy rozdają technologie za darmo – gdzie używają magnesów neodymowych, które Pekin blokuje Europie?
W dobie eskalacji napięć handlowych między Zachodem a Chinami, Niemcy – uważane za przemysłowego giganta Europy – popełniają kardynalny błąd: oddają za darmo zaawansowane technologie produkcji magnesów neodymowych (NdFeB) Pekinowi. Te magnesy, kluczowe dla zielonej transformacji i obronności, są teraz blokowane przez chińskie restrykcje eksportowe wprowadzone w 2025 roku. Chiny, kontrolujące 90% globalnego rynku rare earth elements (REE), wykorzystują je jako broń w odpowiedzi na cła USA i UE. Efekt? Europejskie fabryki, w tym niemieckie giganty jak Volkswagen czy Siemens, zmagają się z niedoborami, wzrostem cen o 15–30% i opóźnieniami w produkcji. Dlaczego Berlin transferuje know-how do rywala, który dusi Europę? Analizujemy to poniżej, z mapą zastosowań NdFeB w niemieckim przemyśle.
Tło konfliktu: Chiny jako monopolista REE i NdFeB
Magnesy neodymowe, składające się z neodymu (Nd), żelaza (Fe) i boru (B), to najsilniejsze stałe magnesy na świecie, osiągające siłę pola magnetycznego do 1,4 tesli. Są niezbędne w technologiach wymagających kompaktowych, wydajnych silników i generatorów. Chiny dominują: 95% wydobycia REE (w tym neodym, dyspros, terb) i 90% produkcji NdFeB. W kwietniu 2025 r. Pekin wprowadził Announcement No. 18 – licencje eksportowe na siedem REE i magnesy, jako odwet za amerykańskie cła na chińskie EV (elektryczne pojazdy) i technologie. W październiku 2025 r. rozszerzono to na Announcement No. 61, obejmujące nawet produkty z 0,1% chińskich REE, co uderza w półprzewodniki, obronę i zieloną energię. Ceny neodymu wzrosły o 10–20%, dysprosu o ponad 20% (do 204 USD/kg). Dla Europy, importującej 98–99% NdFeB z Chin, to katastrofa: shutdowny linii produkcyjnych, straty miliardowe.
Niemiecka strategia: Transfer technologii za iluzoryczne korzyści
Niemcy, uzależnione od chińskiego importu (99% NdFeB), zamiast budować niezależność, angażują się w joint ventures, transferując patenty i know-how. To „naiwność geopolityczna” – jak określa to CSIS – gdzie Berlin oddaje tech za dostęp do taniego rynku i energii, ale Pekin wykorzystuje to do umocnienia monopolu.
Przykłady:
1. BASF i Ganfeng Lithium: Od 2023–2025 joint venture w Changzhou (Chiny). Niemiecka technologia separacji REE przekazana za darmo, umożliwiając Chinom tańszą produkcję NdFeB. Teraz BASF cierpi na blokadach eksportu do Europy.
2. Siemens i Baotou Steel: Transfer technologii magnesów do turbin wiatrowych w fabryce w Mongolii Wewnętrznej. Siemens „lokalizuje” produkcję, oddając patenty na NdFeB o wysokiej wydajności.
3. Volkswagen i CATL/BAIC: W Hefei budowa fabryk EV, gdzie VW dzieli się wiedzą o silnikach z NdFeB. To transfer za rynek, ale teraz VW ma shutdowny w Wolfsburgu z braku magnesów.
4. ThyssenKrupp: Współpraca w stali z REE, transferując metody przetwarzania. Efekt? Chiny blokują eksport, a Niemcy tracą 2 mld EUR miesięcznie w automotive.
| Niemiecka firma | Technologia oddana Chinom | Efekt dla Niemiec | Źródło cytacji |
|---|---|---|---|
| BASF | Separacja REE | Blokady w chemii | [DW] |
| Siemens | Magnesy do turbin | Opóźnienia w energetyce | [Handelsblatt] |
| VW/BMW | Silniki EV | Shutdowny fabryk | [Reuters] |
| ThyssenKrupp | Przetwarzanie stali z REE | Ryzyko w obronie | [CSIS] |
Gdzie w Niemczech używają NdFeB – i jak boli blokada Pekinu?
Niemiecki przemysł zużywa tysiące ton NdFeB rocznie, głównie w sektorach strategicznych. Restrykcje powodują chaos: opóźnienia 45 dni na licencje, wzrost cen +20%, brak zapasów.
Kluczowe sektory: automotive, energetyka odnawialna, obrona, AGD, robotyka i medycyna.
| Sektor w Niemczech | Zużycie NdFeB/rok (tony) | Wpływ restrykcji | Szacowane koszty 2025 (mld EUR) |
|---|---|---|---|
| Automotive | 10 000 | Shutdowny VW/BMW | 5 [Reuters] |
| Energetyka | 5 000 | Opóźnienia farm wiatrowych | 3 [Handelsblatt] |
| Obrona | 2 000 | Ryzyko dla F-35/Leopard | 1 [Bloomberg] |
| AGD/Elektronika | 3 000 | +15% cen produktów | 2 [Financial Times] |
| Razem | 20 000 | Całkowity chaos | 11 [CSIS] |
Lekcja dla Polski i Europy: Dywersyfikacja zamiast naiwności
Polscy importerzy odczuwają to samo: opóźnienia, ceny +30%. Lekcja od Niemiec? Buduj zapasy (3–6 miesięcy, N42/N52 bez ciężkich REE), dywersyfikuj (partnerstwa z Kanadą, Australią via CRMA – Critical Raw Materials Act). UE uruchomiła RESourceEU (50 mld EUR na recykling), ale za późno – kopalnie w Szwecji ruszą w 2027 roku.
Zakończenie: Czas na przebudzenie – Europa bez chińskiej pętli
Niemcy, rozdając technologie za darmo, osłabiają całą UE. Trump w USA buduje alternatywne łańcuchy (z AUS, JPN), podczas gdy Berlin żebrze o licencje. Szczyt UE–Chiny w listopadzie 2025 może przynieść ulgę, ale bez radykalnej dywersyfikacji ceny EV wzrosną o 8–12%, a obrona osłabnie.
Źródła:
- At the monopolist’s mercy: Germany’s dependence on Chinese rare earth elements | OSW Centre for Eastern Studies
- China tightens its rare earth choke hold on Europe – POLITICO
- China’s New Rare Earth and Magnet Restrictions Threaten U.S. Defense Supply Chains | CSIS
- The Race Is on to Make Rare Earth Magnets Outside China - The New York Times
- Rare Earth Statecraft Phase Two | German Marshall Fund of the United States
- Export restrictions on rare earth metals for magnetic materials from China - Goudsmit Magnetics
- How to Loosen China's Stranglehold on Rare Earths - CEPA
Tagi:
czwartek 2025-10-30T12:00:00