Niebezpieczny magnes
Jak niebezpieczne są silne magnesy neodymowe?
W naszym życiu codziennym wszyscy używamy magnesów, ale czy rzeczywiście zwracamy na to uwagę? Gdy zmieniasz telefon komórkowy w tryb wibracji, gwałtowne ruchy oraz dźwięki, które słyszysz w konsekwencji, miną miniaturowym magnesem neodymowym w środku telefonu. Jeśli jesteś młodym nastolatkiem lub wielkim fanem high-tech albo uzależniony od muzyki, jestem prawie pewien, że masz nowoczesne słuchawki, ale czy wiesz, że ta doskonała jakość dźwięku oraz pełny zakres basów ulepszony dzięki magnesom neodymowym? Tak, oto jedno z zastosowań magnesów neodymowych.
Czy magnesy mogą uszkodzić elektronikę?
Silne magnesy mogą uszkodzić elektronikę lub wymazać dane z nośników danych. Jednak nie wszystkie rodzaje nośników danych i elektroniki są podatne na działanie magnesów.
Co mogą, a co nie mogą magnesy?
Magnesy neodymowe nie wpływają na:
- klucze USB,
- karty SD, dyski SSD
- płyty CD, DVD (zapis optyczny),
- kamery (kasety VHS z kamer TAK!),
- aparaty cyfrowe (karty pamięci MMC),
- smartfony, tablety - niektóre (bez kompasu)
Magnesy neodymowe mogą usuwać (kasować) dane, dlatego trzymaj z dala:
- karty płatnicze,
- inne karty magnetyczne (karty lojalnościowe, karty podarunkowe, karty hotelowe),
- dyski twarde HDD (zapis magnetyczny),
- stare kasety wideo (zapis magnetyczny),
- kasety audio (magnetofonowe) (zapis magnetyczny)
Magnesy neodymowe mogą uszkodzić:
- telefony komórkowe, tablety (nie można jednak usunąć danych),
- kompasy,
- zegarki mechaniczne,
- monitory CRT i LCD, telewizory (starego typu kineskopowe),
- rozruszniki serca
Telefony komórkowe, tablety
Telefony komórkowe i tablety powinny działać prawidłowo nawet po wystawieniu na działanie silnych magnesów. Magnesy nigdy nie usuną danych zapisanych na telefonie komórkowym lub tablecie. Jednak magnesy mogą uszkodzić kompas wbudowany w wiele telefonów komórkowych.
Pole magnetyczne wytwarzane przez magnesy neodymowe jest znacznie silniejsze niż pole magnetyczne Ziemi w ich pobliżu. Dlatego telefon komórkowy umieszczony w pobliżu magnesu wskazuje północ w kierunku linii pola, a nie geograficznego bieguna północnego:
Problem może powstać, jeśli silny magnes namagnesuje metalowe części telefonu komórkowego i częściowo zachowają one swoje namagnesowanie nawet po usunięciu magnesu. Wtedy kompas już nie działa. Wbudowana funkcja kompasu jest używana przez różne aplikacje GPS i Google Maps, które używają kompasu do określania orientacji telefonu komórkowego. Tablet z wbudowanym kompasem może podobnie reagować na pola magnetyczne.
Jeśli nie masz kompasu w telefonie komórkowym/tablecie, magnesy nie powinny na niego wpływać.
Karty magnetyczne
Dane na wszystkich kartach magnetycznych można wymazać, zbliżając się do magnesów.
Istnieją jednak dwa rodzaje kart magnetycznych:
- HiCo - karty bardziej odporne na magnesy. Należą do nich wszystkie karty kredytowe i debetowe, które mają ciemnobrązowy lub czarny pasek magnetyczny. Do ich uszkodzenia potrzebne jest pole magnetyczne o natężeniu ~ 400 gausów (bezpieczna odległość to ~ 50 mm),
- LoCo - karty mniej odporne na magnesy. Stosowane są w kartach lojalnościowych, kartach podarunkowych z kartami kredytowymi lub hotelowymi i posiadają jasnobrązowy pasek magnetyczny. Do ich uszkodzenia potrzebne jest pole magnetyczne o natężeniu ~ 30 gausów (bezpieczna odległość to ~ 150 mm).
Dyski twarde HDD (zapis magnetyczny)
Możliwe jest usunięcie danych z dysku twardego za pomocą niezwykle silnego magnesu neodymowego, jeśli przesunie się go po powierzchni dysku twardego. Pamiętać należy, że nawet wtedy nie ma gwarancji, że jakiekolwiek dane zostaną usunięte. Same dyski twarde zawierają silne magnesy neodymowe. Do ich uszkodzenia potrzebny byłby znacznie silniejszy magnes. Magnes neodymowy umieszczony na powierzchni dysku HDD komputera nie zawsze może uszkodzić dysk twardy. Aby usunąć dane z dysku twardego, użycie magnesu nie zawsze jest niezawodną metodą.
Stare taśmy wideo i taśmy audio
Dane na kasetach można bardzo łatwo usunąć za pomocą magnesów. Jeśli chcesz szybko skasować nagranie na kasecie wystarczy delikatnie dotknąć magnesem neodymowym:
Aby zapobiec utracie danych na starych kasetach VHS, trzymaj je co najmniej pół metra od mniejszych i jeden metr od dużych magnesów neodymowych.
Zegarek mechaniczny
Silne pole magnetyczne może namagnesować metalowe części zegarka, takie jak spiralna sprężyna. Jest on następnie przyciągany do innych metalowych części zegarka, co może spowolnić lub przyspieszyć jego oscylację. Większość współczesnych zegarków spełnia współczesną normę ISO 764 i jest odporna na działanie pola magnetycznego o natężeniu 60 gausów. Inne zegarki mogą być bardziej wrażliwe na magnesy, jednak czym droższy zegarek tym bardziej odporny na pole magnetyczne. Jeśli Twój zegarek przestał działać po wystawieniu go na działanie magnesu, zanieś go do zegarmistrza. Można je odwracalnie rozmagnesować za pomocą zmiennego pola magnetycznego.
Rozruszniki serca
Silne pole magnetyczne może przełączyć wszczepiony rozrusznik serca w tryb testowy iw ten sposób czasowo wpłynąć na jego działanie. Osoby z wszczepionymi rozrusznikami serca powinny unikać silnych magnesów neodymowy, jak również silnego pola elektro-magnetycznego, które to może zakłócić pracę rozrusznika.
Pamięci USB, karty SD, płyty CD i DVD, aparaty fotograficzne, kamery
Klucze USB, karty SD, płyty CD i DVD nie wykorzystują technologii magnetycznej do przechowywania danych i nie mają na nie wpływu magnesy. Cyfrowe aparaty fotograficzne i kamery również nie mogą zostać uszkodzone przez magnesy.
(Nie) ekologiczne pojazdy i wiatraki
Jeśli mamy na myśli powszechne od jakiegoś czasu pojazdy ECO, to na pewno użytkownicy pojazdów hybrydowych i elektrycznych powinni zdawać sobie sprawę, że ich samochody zbudowane są na bazie magnesów neodymowych o mocnej mocy, aby napędzać silnik prądu stałego zamontowany najczęściej w kołach pojazdu. Dodatkowo generatory turbin wiatrowych zbudowane są z magnesów neodymowych NdFeB, generują energię elektryczną. Poza tym możemy znaleźć magnesy neodymowe w artykułach biurowych, biżuterii, zabawkach, maszynach, narzędziach itp. Są po prostu wokół nas! Ale czy naprawdę wiemy, jak prawidłowo je używać? Czy naprawdę wiemy, jakie są ich możliwości? Czy jest nam znane, że mogą być groźne?

rys.1. Magnesy neodymowe (źródło: http://www.unitednuclear.com)
Magnesy neodymowe są w rzeczywistości wykonane z połączenia neodymu, żelaza i boru, co umożliwia przechowywanie dużej ilości energii magnetycznej, co czyni je wysoce odporne na demagnetyzację (więcej detali technicznych można znaleźć na stronie FAQ). W rezultacie magnesy stałe NdFeB zyskują miano najsilniejszych na całym świecie! Nawet magnes o rozmiarze kciuka jest trudny do demontażu z lodówki. Ale co się dzieje dwa magnesy zbliżają się do siebie? Siła przyciągania pomiędzy nimi jest tak intensywna, że niekiedy, gdy znajdują się w bliskiej odległości, zderzają się i pękają, co może spowodować poważne uszkodzenia, gdy coś się pojawi się na ich drodze
Najlepszym sposobem, aby pokazać, jak niebezpieczne są magnesy neodymowe, jest wstawienie zdjęć, które czasem wyglądają naprawdę przerażająco. Jednak ze względu na słabe nerwy niektórych osób, nie będę umieszczać ich tutaj, ale zamiennie podaję link do przeglądania poniżej. Ogólnie rzecz biorąc, w internecie można znaleźć wiele przykładów urazów różnego rodzaju, włączając w to zgniecione palce, złamane kości, lub otwory w jelitach, a także szkody materialne, takie jak wykasowanie magnetycznego nośnika zapisu (twardy dysk), skasowanie informacji z pasków magnetycznych kart kredytowych lub trwałe zniekształcenie kolorowych obrazów na ekranach telewizorów starego typu z kineskopem. Ponadto, magnesy neodymowe pracują sprawnie w niskich temperaturach, ale po ich rozgrzaniu pole magnetyczne zmniejsza się i stają się bardziej kruche. Jeśli zostaną rozgrzane, mogą się zapalić!

rys.2. Konsekwencje połykania magnesów neodymowych (źrodło: http://www.naspghan.org)
Najczęstszym problemem, jeśli temat opiera się o neodymowe magnesy, są zawsze dzieci. Chociaż magnesy są przeznaczone dla osób dorosłych, bardzo trudno jest je poza zasięgiem małych ludzi. Błyszczące, małe i atrakcyjne kształty zazwyczaj zwracają uwagę. Opierając się na danych statystycznych Północnoamerykańskiego Towarzystwa Pediatrycznej Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia (http://www.naspghan.org), ponad 200 udokumentowanych przypadków dzieci, które połknęły te magnesy. Przeważająca część z nich wymagała procedur awaryjnych w celu usunięcia, ale niektóre z nich wymagały nawet poważnych operacji!
Warto zobaczyć
- https://www.youtube.com/watch?v=0t8yDnyOaQ8
- https://www.youtube.com/watch?v=8bx3EH1iydU
- http://geekologie.com/2009/02/guy-loses-finger-to-neodymium.php
- Management of Ingested Magnets in Children. JPGN 2012; 55: 239-243.
- Painful Attraction: A Magnetic Penile Injury. J. R. Soc. Med. 2005; 98 (3); 122-123.